Er zijn maar weinig bijbelse onderwerpen waarover zoveel misverstanden bestaan als over gelijkenissen. Wanneer we de gelijkenissen bestuderen, moeten we, net als met de rest van de Schrift, wel het juiste uitgangspunt hebben. Meteen bij de eerste vermelding in het nieuwe testament vinden we dan ook beschreven wat het doel is van de gelijkenissen.
verduidelijken?
Meestal gaat men ervan uit dat gelijkenissen, zoals verteld door de Heer Jezus in de evangeliën, door Hem werden uitgesproken om zaken te verduidelijken. Het was een gewoonte in die dagen in die streek om dat op deze manier te doen, zo redeneert men. Maar meteen bij het eerste verslag van gelijkenissen in het nieuwe testament wordt dit tegengesproken:
Mattheus 13
10 En de discipelen kwamen naar Hem toe en zeiden tegen Hem: Waarom spreekt U tot hen door gelijkenissen?
11 Hij antwoordde en zei tegen hen: Omdat het jullie gegeven is de geheimenissen van het Koninkrijk der hemelen te kennen, maar aan hen is het niet gegeven.
(…)
13 Daarom spreek Ik tot hen door gelijkenissen, omdat zij niet zien, ook al zien zij, en niet horen, ook al horen zij, en ook niet begrijpen.
geheim
De discipelen vroegen waarom Jezus in gelijkenissen sprak. Blijkbaar was dit dan ook geen gewoonte, het was nieuw voor hen. Het antwoord dat Jezus geeft, is niet dat Hij zaken wil verduidelijken voor zijn toehoorders, maar het voor hen (=de schare) wil verbergen, zodat zij het niet begrijpen. Voor de schare blijft de betekenis geheim, verborgen. Alleen aan de discipelen worden de gelijkenissen uitgelegd (vers 18 en 36).