In de vorige blog noemde ik de twee belangrijkste bronnen die ik ken, waarin wordt beweerd dat er vijf kruisen op Golgotha stonden. Als ik verwijs naar “het artikel”, dan is dat het eerstgenoemde, omdat dit uitgebreider is dan het tweede artikel, de appendix van Bullinger. Maar veel dingen worden in beide genoemd.
rovers én misdadigers?
In het artikel wordt naar voren gebracht dat Lukas 23:33 verklaart dat er twee misdadigers met Hem werden gekruisigd en in Mattheüs 27:38 en Marcus 15:27 wordt gesproken over twee rovers. Dit zijn verschillende woorden en er zouden dan ook verschillende tweetallen mee aangeduid worden.
Maar het is natuurlijk goed mogelijk dat Lukas de rovers die Mattheüs en Marcus noemen, aanduidt met de term misdadigers. Elke rover is een misdadiger – hoewel dit andersom natuurlijk niet zo is.
de andere
In Lukas 23:39-40 staat dat één van de gehangen misdadigers Jezus lasterde en dat de andere hem vermaant. Maar als er vier gekruisigden waren geweest, had er toch moeten staan: één van de anderen? Zeker ook omdat er wordt gezegd dat in eerste instantie de andere gekruisigden (allen) Jezus smaadden (Matth.27:44; Marc.15:32). Een kwestie waar we later nog op terugkomen. Maar in de grondtekst staat: de andere (enkelvoud).
tegelijk?
In het artikel wordt naar voren gebracht:
Voor een goede reconstructie moeten wij eerst Lucas raadplegen. Deze beschrijft hoe de Romeinen tegelijk met Jezus twee misdadigers kruisigden, één aan Zijn rechterhand en één aan Zijn linkerhand.
(…)
Volgens Mattheüs kruisigden de Romeinen eerst Jezus, verdeelden Zijn klederen en kruisigden op een later tijdstip twee rovers, ook aan elke kant één.
Maar Lukas beschrijft helemaal niet dat er tegelijk met Jezus twee misdadigers werden gekruisigd:
Lukas 23
33 En toen zij kwamen op de plaats, die Hoofdschedel-plaats genoemd wordt, kruisigen zij Hem daar, en de misdadigers, de ene aan zijn rechterzijde, en de andere aan zijn linkerzijde.
34 En Jezus zei: Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen. Zijn bovenkleding nu verdelend, wierpen zij het lot.
inleg
Het invoegen van tegelijk is inleggen van iets dat er niet staat. Er staat vermeld dat met hem, twee misdadigers werden gekruisigd, één aan de rechterkant en één aan de linkerkant van Jezus. Of het ervoor, erna, of gelijktijdig heeft plaatsgevonden, wordt niet vermeld, het feit wordt slechts benoemd.
chronologisch?
In beide artikelen gaat men ervan uit dat de verslagen in de evangeliën een chronologische weergave zijn van de gebeurtenissen. Zo concludeert men uit bovenstaande verzen uit Lukas dat Jezus eerst gekruisigd werd, vervolgens twee misdadigers en dat daarná de Romeinse soldaten het lot wierpen over Zijn klederen. Dit zou niet in overeenstemming zijn met het verslag in Mattheüs 27 en Marcus 15 waar eerst melding wordt gemaakt van het verloten van Zijn klederen (Matth.27:35; Marc.15:24) en vervolgens wordt beschreven dat er twee rovers met Hem worden gekruisigd (Matth.27:38; Marc.15:27). De misdadigers zijn anderen dan de rovers, omdat ze, volgens het artikel, op een ander tijdstip worden gekruisigd.
feitelijk
Maar is de weergave van Lukas een chronologisch verslag? Alle vier de evangelie beschrijvingen leggen nadruk op andere zaken. Lukas 23:33-34 is een verslag van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden en Lukas beschrijft dit heel beknopt en feitelijk, veel minder uitgebreid dan Mattheüs en Marcus. Het is een benoeming van feiten en er zijn niet of nauwelijks chronologische aanwijzingen te vinden.
verleden tijd
Daarnaast staat kruisigen in Lukas 23:33 in een tijdloze vorm, maar Zijn bovenkleding nu verdelend, wierpen zij het lot, in Lukas 23:34, in een verleden tijd. Het is een vermelding van een gebeurtenis die al eerder had plaatsgevonden. Het tweede deel van het vers zou heel goed letterlijk weergegeven kunnen worden met: Zijn bovenkleding nu verdelende hadden zij het lot geworpen. Het verwijst terug en is hier dus zeker geen chronologische weergave van de gebeurtenissen. Er is dus geen reden om onderscheid te maken tussen de rovers en de misdadigers: het gaat om dezelfde twee personen.
Als we verder lezen in Lukas 23, staat er nog iets opvallends:
Lukas 23
39 En één van de gehangen misdadigers lasterde Hem, en hij zegt: Ben jij niet de Christus? Red jezelf, en ons!
40 Maar de andere (enkelvoud) antwoorde, en hij vermaande hem, en hij zei: Zelfs jíj vreest God niet, hoewel jij in hetzelfde oordeel bent…
enkelvoud
Er staat: de andere (enkelvoud). Als er vier medegekruisigden waren geweest, had Lukas dit anders moeten formuleren: bijvoorbeeld “één van de anderen” of “een andere”. Het gebruik van enkelvoud maakt duidelijk dat het om twee medegekruisigden gaat.
Men zegt hierover dat de ene misdadiger slechts de andere misdadiger aanspreekt, maar zou het niet vreemd zijn als er in totaal vier gekruisigden waren, dat hij het lasteren van de twee rovers negeert? Waarom zou hij zich alleen tot de gekruisigde wenden die hetzelfde delict heeft gepleegd en het lasteren van de andere twee negeren?
In de volgende blog kijken we naar het verslag van Johannes.