In de vorige blog zagen we hoe de bijbel waarschuwt tegen wat we tegenwoordig ‘spiritisme’ noemen. Het zoeken van contact met de doden. Ook in de Schrift kennen we daar een voorbeeld van.
Saul
In 1 Samuël 28 wordt koning Saul belegerd door de Filistijnen en vraagt hij God om raad, maar Hij krijgt geen antwoord, want God was van hem geweken. Dan gaat Saul op zoek naar een waarzegster en zijn knechten geven aan dat bij Endor een vrouw is, die een medium is en macht heeft over de geesten van doden. Saul vermomt zich en bezoekt deze vrouw.
1 Samuël 28
11 En de vrouw zei: Wie zal ik voor u doen opkomen? En hij zei: Doe Samuël voor mij opgaan!
12 En de vrouw zag Samuël en zij schreeuwde het uit met een grote stem. En de vrouw zei tot Saul, zeggend: Waarom bedroog u mij? Want u bent Saul!
Dit is een bijzondere geschiedenis, waarin een paar dingen opvallen. Saul vraagt aan het medium om de overleden Samuël op te roepen. Samuël verschijnt en de vrouw schrikt en schreeuwt het uit, waaruit we kunnen afleiden dat dit veel verder gaat dan de praktijken die ze gewend was.
Hoe het komt, staat er niet bij, maar op het moment dat de vrouw Samuël ziet, valt de vermomming van Saul weg en herkent zij Saul.
13 En de koning zei tot haar: Vrees niet, wat zie je? En de vrouw zei tot Saul: Ik zie goden (>elohim) opgaanden vanaf de aarde.
Elohim
Het Hebreeuwse Elohim is een meervoud en al vanaf Genesis 1:1 is het de aanduiding voor God, maar het wordt ook gebruikt voor andere (af)goden (o.a. Ex.20:23; Ps.97:9). Het woord opgaanden (of: opkomenden) is tevens een meervoud.
De meest logische conclusie is dat God hier aan Saul verschijnt, maar omdat God onzichtbaar is (Kol.1:15; 1 Tim.1:17), manifesteert Hij Zich hier in de gedaante van Samuël. Zoals JAHWEH in het oude testament vele malen verscheen in de gedaante van een boodschapper (Ex.3:2) of in de gedaante van één of meerdere mannen (Richt.13:16; Gen.18:2).
al wat openbaar maakt, is licht
Zodra ‘Samuël’ verschijnt, wordt Saul openbaar. De waarheid komt aan het licht en Saul kan zich niet langer verbergen. Ook dit is een argument dat het hier om een verschijning van God zelf gaat. In het licht van Gods aanwezigheid wordt alles openbaar en blijft niets verborgen (1 Kor.4:5).
14 En hij zei tot haar: Was is zijn gestalte? En zij zei: Een oude man gaat op en hij is omhuld met een mantel. En Saul begreep dat het Samuël was. En hij boog zijn hoofd met de neus naar de aarde en hij wierp zich neer.
15 En Samuël zei tot Saul: Waarom verstoor jij mij door mij te doen opgaan? En Saul zei: Ik ben uitermate benauwd, want de Filistijnen vechten tegen mij. En God trok zich van mij terug en Hij antwoordde mij niet meer, noch door de hand van de profeten, noch in dromen. En ik riep tot u om mij te doen weten wat ik zal doen.
16 En Samuël zei: En waarom vraag je mij? En JAHWEH is van jou geweken en is jouw vijand geworden.
17 En JAHWEH doet zoals Hij door mijn dienst gesproken heeft. En JAHWEH heeft het koninkrijk uit jouw hand gescheurd en Hij gaf het aan jouw naaste, aan David,
18 omdat jij niet luisterde naar de stem van JAHWEH (…)
19 JAHWEH zal bovendien Israël in de hand van de Filistijnen geven, en morgen zijn jij en jouw zonen met mij. Ook het legerkamp van Israël geeft JAHWEH in de hand van de Filistijnen.
voorzeggen
Nauwkeurig wordt hier aan Saul voorzegd wat er zou gebeuren. Hij zou sterven, maar niet alleen hij, ook zijn zonen. Israël zou verslagen worden door de legers van de Filistijnen. In 1 Samuël 31 lezen we hoe dit wordt vervuld. Er is er maar één die de toekomst kan voorzeggen en dat is God (Jes.46:10). Het is dan ook God die in de gedaante van Samuël aan Saul verscheen en hem vertelde hoe de dingen zouden gaan.