Als dood een andere vorm van leven is, zijn de doden momenteel op een andere plek. Men zegt dan dat de doden in ‘het hiernamaals’ zijn, de hemel of de hel, in ieder geval in een geestelijke wereld. De doden zijn dan niet werkelijk dood, maar zijn bij bewustzijn in een andere plaats. Daar is bijvoorbeeld overleg, zoals men concludeert uit de gelijkenis van de rijke man en Lazarus.
mythe
Deze ideeën over de dood, zijn, hoe wijdverbreid ook, vreemd aan de bijbel. Men luistert niet naar wat de Schrift zegt over de toestand van de doden, maar gaat te rade bij filosofie en menselijke overleveringen. In de tijd van Jezus was dit niet anders en daarom vertelt Hij de Schriftgeleerden de gelijkenis van de rijke man en Lazarus. Een fictief verhaal gebaseerd op Joodse mythen (Tit.1:14), dat de Heer hen vertelt, omdat zij niet luisteren naar Mozes en de profeten (Luk.16:29,31). Op deze gelijkenis zullen we later nog terugkomen.
geen andere vorm van leven
Men zegt vaak dat als een gelovige is overleden, ‘hij nu juicht voor Gods troon’. Terwijl de bijbel nadrukkelijk en herhaaldelijk zegt dat dit niet kan. In de dood is er niets, omdat dood geen andere vorm is van leven. Dood is het tegenovergestelde van leven.
Psalm 6
5 Want in de dood is er geen gedachtenis aan U; wie zal U toejuichen in het dodenrijk?
dodenrijk
De vertaling dodenrijk kan misverstanden oproepen. Bij een ‘rijk’ denken we al snel aan een fysieke plaats. Het Hebreeuwse woord sheol dat hier vertaald is met dodenrijk, wordt op verschillende manieren weergegeven in de gangbare vertalingen, met: dodenrijk, graf en hel. Sheol is afgeleid van een woord dat letterlijk vraag betekent. Het heeft te maken met onwetendheid. In de dood is geen wetenschap.
Prediker 9
5 De levenden weten tenminste, dat zij sterven moeten, maar de doden weten niets (…)
hades
In het nieuwe testament vinden we het (Griekse) begrip hades, bijvoorbeeld in Handelingen 2:27. Daar citeert Petrus Psalm16:10, waar in het Hebreeuws sheol staat. Petrus haalt de Septuagint (LXX) aan, de Griekse vertaling van het oude testament, en daar wordt sheol weergegeven met hades. Zo weten we dat het Hebreeuwse sheol en het Griekse hades dezelfde betekenis hebben.
Hades betekent letterlijk: het onwaargenomene, of: het ongeziene. De dood is een staat van onwetendheid en is geen plek die men kan waarnemen.
Psalm 115
17 De doden kunnen JAHWEH niet lofprijzen, niemand van hen die in de stilte zijn neergedaald.
Jesaja 38
18 Want het dodenrijk zal U niet loven, de dood zal U niet prijzen, die afdalen in het graf zullen niet uitzien naar Uw trouw.
de leugen van de slang
In de dood is er geen wetenschap, geen hoop, geen overleg, geen lofprijzen, geen uitzien, enz. omdat de doden niet zijn (Job 7:21). Dat dood niet werkelijk dood is, is al vanaf het begin de leugen van de slang. Die zegt: “Jullie zullen niet sterven, maar God weet, dat in de dag, dat jullie daarvan eten, jullie ogen ontsloten zullen worden” (Gen.3:4-5). Is deze leugen ook niet van toepassing op de leer van de onsterfelijke ziel?
gezamenlijk
De doden leven niet (Opb.20:5), totdat God hen doet herleven (Job 14:14). In zijn brief aan de Thessalonicenzen bemoedigt Paulus zijn lezers met betrekking tot hen die ontslapen zijn (1 Thess.4:13). Hij zegt dan niet dat zij nu op een betere plek zijn, of juichen voor Gods troon.
Paulus wijst hen op de komst (>parousia) van de Heer. Bij dat moment zullen de doden in Christus worden opgewekt en degenen die levend zijn overgebleven, worden veranderd. Tezamen zullen zij worden weggerukt om de Heer tegemoet te gaan in de lucht (1 Thess.4:15-16).
De troost voor ons als gelovigen, is dus niet dat degenen die ons door de dood zijn ontvallen, nu bij de Heer zijn. Wij mogen elkaar bemoedigen dat bij de komst van de Heer, als de bazuin zal klinken (1 Kor.15:52), de opgewekte doden en de levend overgeblevenen gezamenlijk naar de Heer toe zullen gaan.
1 Thessalonicenzen 4
18 Zo dan, bemoedig elkaar met deze woorden!