Om goed te verstaan wat er in de Schrift op ons van toepassing is met betrekking tot het huwelijk, moeten we te rade gaan bij de apostel Paulus. Aan hem werden immers door de opgewekte Christus de woorden geopenbaard die bestemd zijn voor de natiën (1 Tim.2:7, 2 Tim.1:11). Het overgrote deel van de Schrift is gericht aan Israël, maar juist Paulus’ brieven zijn bestemd voor de natiën, zonder onderscheid.
geestelijk
Ook is het van belang om te weten dat alle aardse zaken, dus ook die met betrekking tot het huwelijk, een geestelijke betekenis hebben, die hoger en belangrijker is dan de oppervlakkige. De man is een uitbeelding van God (Jes.54:5), de vrouw representeert Israël (Jer.3:20), het oude verbond is een huwelijksverbond tussen God en Israël (Jer.31:32), het land is de echtelijke woning (het huis Israëls), enz. Dan lezen we in het oude testament:
Deuteronomium 24
1 Wanneer een man een vrouw genomen heeft en met haar getrouwd is, en het gebeurt dat zij geen genade meer vindt in zijn ogen, omdat hij iets schandelijks aan haar gevonden heeft, en hij haar een echtscheidingsbrief schrijft, die in haar hand geeft en haar uit zijn huis wegstuurt,
2 en als zij dan uit zijn huis vertrekt, weggaat en de vrouw van een andere man wordt,
3 en die laatste man ook een afkeer van haar krijgt, haar een echtscheidingsbrief schrijft, die in haar hand geeft en haar uit zijn huis wegstuurt, of als die laatste man, die haar voor zichzelf tot vrouw genomen heeft, sterft,
4 dan mag haar eerste man, die haar heeft weggestuurd, haar niet terugnemen om hem tot vrouw te zijn (…)
oude verbond
Dit werd aan Israël als wet gegeven. Zoals ik in een vorige blog al liet zien, laat Paulus een ander geluid horen. Daarover later meer. Wat we in Deuteronomium beschreven vinden, is een illustratie van iets groters. God is de man, die van Israël is gescheiden. Het oude (huwelijks)verbond is verbroken. Dit oude verbond was een voorwaardelijk verbond en daarom kon ook onder dit verbond een huwelijk onder voorwaarden ontbonden worden.
Wanneer Israël, de vrouw, weer terugkomt tot haar man, dan kan en mag dat niet onder datzelfde oude verbond van de wet. Het zal dan tot haar God terugkeren onder een nieuw verbond (Jer.31:31).
Ook Paulus spreekt van dit huwelijksverbond:
Romeinen 7
1 Of, broeders, weet u niet – ik spreek immers tot mensen die de wet kennen – dat de wet over de mens heerst zolang hij leeft?
2 Want de gehuwde vrouw is door de wet gebonden aan de man zolang hij leeft. Als de man echter gestorven is, is zij ontslagen van de wet die haar aan de man bond.
3 Daarom dan, als zij de vrouw van een andere man wordt terwijl haar man leeft, zal zij een overspelige genoemd worden. Als haar man echter gestorven is, is zij vrij van de wet, zodat zij geen overspelige is als zij de vrouw van een andere man wordt.
4 Zo, mijn broeders, bent u ook door het lichaam van Christus gedood met betrekking tot de wet, opdat u aan een Ander zou toebehoren, namelijk aan Hem Die uit de doden opgewekt is, opdat wij vrucht zouden dragen voor God.
nieuw verbond
Ook hier vinden we het beeld van het einde van het huwelijksverbond. Het wordt beëindigd door de dood van de man. God kwam in Zijn Zoon Jezus Christus tot de zijnen (Israël), maar zij accepteerden Hem niet (Joh.1:11). Zij doodden Hem en daarmee kwam er een einde aan de wet, het oude verbond (Ef.2:15-16). Daardoor werd Israël (de vrouw) ontbonden van de wet (het oude huwelijksverbond) met de man (God), zodat zij onder een nieuw (huwelijks)verbond kan worden van een Ander, namelijk van Hem, die uit de doden is opgewekt: Christus.
top-down
Hoewel deze geestelijke of profetische betekenis de hoogste is, mogen we de meer oppervlakkige betekenis hiervan niet wegwuiven. Het één is een beeld van het ander. Aardse, menselijke verhoudingen zijn uitbeeldingen van Goddelijke en geestelijke verhoudingen. Het mooiste voorbeeld hiervan vind ik, omdat het iedereen aangaat, die uit:
Efeze 3
14 ………. de Vader van onze Heer Jezus Christus,
15 naar wie ieder vaderschap in de hemelen en op de aarde genoemd wordt.
God is Vader en naar Hem wordt elk vaderschap vernoemd. Ons vaderschap is een uitbeelding van het Vaderschap van God. Top-down, het hogere wordt uitgebeeld in het lagere.
Maar dit maakt dat ook die meer oppervlakkige toepassingen waar zijn en niet terzijde mogen worden geschoven. Toegepast op Romeinen 7 zien we dan dat er slecht één reden wordt genoemd voor de ontbinding van een huwelijk: het overlijden van de huwelijkspartner. Sterker nog, hertrouwen met een ander terwijl de huwelijkspartner nog leeft, wordt beschouwd als overspel (:3).
Het basisprincipe van een huwelijk is dat het onverbrekelijk is. Paulus noemt hierop slechts één uitzondering en die zal verderop vanzelf ter sprake komen bij het bespreken van de Schriftplaatsen waar hij het heeft over het huwelijk.
verkeerde conclusies
Waar een wettische houding regeert, gebruikt men dit soort teksten om ‘zondige broeders en zusters’ buiten de geloofsgemeenschap te plaatsen. Blijkbaar wegen de zonden van anderen zwaarder dan de eigen missers. Het is natuurlijk lastig om scherp te zien met een balk in het eigen oog (Matth.7:1-5). Veroordelen komt ons niet toe en we leven ook niet onder de wet. Integendeel, wij zouden genade schenken aan elkaar (Kol.3:13).
onwetend
Er zijn natuurlijk gelovigen die met de beste bedoelingen keuzes hebben gemaakt, met de kennis die ze toen hadden. Of keuzes hebben gemaakt in onwetendheid. Achteraf blijken die keuzes wel eens verkeerde keuzes te zijn. Maak je daar geen zorgen om. Hij doet alles meewerken ten goede (Rom.8:28). Zelfs van het doodden van Jezus Christus wordt gezegd dat het Joodse volk dat in onwetendheid deed (Hand.3:18) en het wordt hen niet aangerekend. Gods genade is altijd uitermate overvloedig (Rom.5:20).