de vertaling van de eerste verzen van Genesis

De afgelopen weken heb ik een serie blogs geschreven over de eerste verzen van Genesis en naar aanleiding daarvan over gerelateerde onderwerpen, omdat ik daar vragen over had gekregen. Ik ben met name ingegaan op de zogenoemde restitutieleer, die een oordeel veronderstelt tussen Gen.1:1 en 1:2 en dat oordeel inleest in 2 Petr.3:6.

gat
Als men deze visie heeft, moet men er wel van uitgaan dat in Gen.1:2 staat dat de aarde woest en leeg is geworden, zodat er een gat “ontstaat” tussen het scheppen van hemelen en aarde en het moment dat de aarde woest en leeg “is geworden”. In de ruimte die zo ontstaat, kan dit oordeel geplaatst worden. In de vorige blog zagen we dat Petrus het niet heeft over een vloed in de tijd van Genesis 1, maar spreekt over de vloed in de dagen van Noach.

De meeste gangbare vertalingen geven Genesis 1:1 ongeveer hetzelfde weer:

– In den beginne schiep God den hemel en de aarde (SV)
– In het begin schiep God de hemel en de aarde (HSV en NBV)
– In den beginne schiep God de hemel en de aarde (NBG)

vormeloos begin
De discussie omtrent het volgende vers is meestal of de aarde woest en leeg was, of werd, of is geworden. Ik heb in mijn blogs aangegeven dat de vertaalkeuze voor werd of is geworden geen bewijs is voor een oordeel tussen Gen.1:1 en 1:2. God heeft de aarde in eerste instantie woest en leeg geschapen, zoals elke kunstenaar en bouwmeester (Hebr.11:10) aanvangt met een vormeloos begin. Ook het begin van de mens is zo (Ps.139:16)!

alternatieve vertalingen
Tot mijn verrassing werd ik van diverse kanten gewezen op vertalingen, die uitgaan van een alternatieve lezing, die naadloos aansluit op wat ik over de schepping van hemelen en aarde naar voren heb gebracht.

Young’s Literal Translation
De eerste die ik wil noemen, is een Engelse vertaling: Young’s Literal Translation (YLT). De YLT is een vertaling uit 1862 en is niet zomaar een vertaling die is gemaakt om “lekker weg te lezen”, maar de maker, Robert Young, had het oogmerk een vertaling te maken die zo dicht als mogelijk aansluit bij de grondtekst. Het voert te ver om op deze plek daar meer over te zeggen, maar de pagina op Wikipedia over de YLT geeft meer informatie en ook op andere plekken op internet is dit terug te vinden.
De vertaling van de eerste verzen van Genesis 1 in de YLT geeft weer dat God de aarde in de aanvang woest en leeg heeft geschapen.

Genesis 1
1 In the beginning of God’s preparing the heavens and the earth-
2 the earth hath existed waste and void, and darkness on the face of the deep, and the Spirit of God fluttering on the face of the waters, –
3 and God saith, “Let light be”, and light is.

Als we dit vertalen in het Nederlands, lezen we:

1 In het begin van Gods toebereiding van de hemelen en de aarde –
2 bestond de aarde woest en leeg, en duisternis op het aangezicht van de diepte, en de Geest van God zweefde op het aangezicht van de wateren, –
3 en God zei: “Laat er licht zijn”, en er is licht.

de Naardense Bijbel
De Naardense Bijbel heeft als doelstelling letterlijk te vertalen. Je merkt bij het lezen dat er bepaalde vertaalkeuzes gemaakt zijn waardoor de vertaling poëtischer klinkt dan andere vertalingen. Op de website van de Naardense Bijbel is een korte verantwoording te lezen van de keuzes die gemaakt zijn. Het idee dat God een vormeloos begin heeft gemaakt en van daaruit is gaan vullen en ordenen, vind je ook hier terug in de vertaling van de eerste verzen van Genesis.

1 Bij begin is God gaan scheppen,
– de hemelen en het aardland.
2 Het aardland is in z’n geschieden geworden woestheid en warboel,
en duisternis op het aanschijn van de oervloed,
-en geestesadem van God wervelend over het aanschijn van de wateren.
3 Dan zegt God: geschiede er licht!
-en er geschiedt licht.

de Nederlandse Concordante Vertaling
Tenslotte wil ik de Nederlandse Concordante Vertaling (NCV) noemen, die wordt uitgegeven op de website van Concordante Publicaties. Van de NCV is een vertaling van het Nieuwe Testament beschikbaar en een gratis app met een interlineair. Onlangs is begonnen aan het vertalen van het Oude Testament, een project dat voorlopig nog niet afgerond zal zijn. In een artikel stellen de makers van de NCV voor om de eerste verzen van Genesis 1 als volgt te vertalen:

1 Toen God begon met het scheppen van de hemel en het land,
2 – het land was chaos en leegte, en donkerte was over de oppervlakte van de waterdiepte, en de geest van God fladderde over de oppervlakte van het water–
3 zei God: “Laat er licht zijn”, en er was licht.

In deze vertaling loopt de hoofdzin van vers 1 verder in vers 3 en is vers 2 een tussenzin. In het genoemde artikel geven de makers van de NCV een plausibele verklaring voor deze vertaalkeuze.