De satan vinden we onder diverse benamingen in de bijbel, zoals: de duivel, de oude slang, de verzoeker, enz. Over de oorsprong van satan vinden we bijzonder weinig terug in de Schrift. Waarschijnlijk is dit dan ook de oorzaak dat er zoveel over verzonnen is. Een rondje zoeken op internet levert een veelheid aan beschrijvingen en afbeeldingen op, van hoe satan eruit zou zien, zijn ontstaan, wat hij denkt, wat zijn plannen zijn, enz.
Lucifer
Over het algemeen leert men dat satan oorspronkelijk een engel van God was met de naam Lucifer. Deze engel had na God de hoogste positie, maar, op een zeker moment steeg het hem naar de bol en wilde hij zich boven God verheffen. Hij werd hierop samen met zijn volgelingen, die zijn kant hadden gekozen (demonen), uit de hemel gezet en dat is de morele val van deze engel, die vanaf dat moment satan, of duivel werd. Sindsdien probeert deze tegenstander (satan is Hebreeuws voor tegenstander) om zoveel mogelijk mensen van God af te houden, te verleiden, enz.
Een groot deel van het christendom gelooft dat hij de scepter zwaait in de hel, een plek van altijddurende foltering van de ongelovigen en een soort tegenhanger van de hemel. Natuurlijk zijn er allerlei variaties op het verhaal, maar meestal komt het hier ongeveer op neer. Al deze dingen vindt men niet alleen in het christendom, maar ook in andere godsdiensten. Maar we vinden het niet alleen in religie en theologie, ook talloze films, games, en zelfs popsongs zijn geinspireerd op deze zienswijze over satan en demonen
mythen
Wat we beschreven vinden in de bijbel met betrekking tot satan is eenvoudig. De informatie is wellicht karig, maar niet onduidelijk. Het probleem ligt, denk ik, in het feit dat men wat er wél over satan staat geschreven, niet wil geloven. Daarom heeft men de toevlucht gezocht tot mythen (2 Tim.4:4) en men heeft deze mythen ingelezen in de bijbel om een leerstelling, die een overlevering is van mensen, te rechtvaardigen. In een gedeelte over de ondergang van de koning van Babel (Jes.14) leest men alsof het over satan zou gaan en ook een andere passage, die handelt over de teloorgang van de koning van Tyrus (Ez.28) spreekt eigenlijk over satan, zo is dan het idee.
één God!
Maar in het licht van de Schrift kunnen deze theorieën geen stand houden. In de komende blogs wil ik uiteen zetten wat de Schrift wél leert over satan en ook de gedeeltes bespreken waar men inlegt dat het over satan zou gaan. Satan wordt in de Schrift ook wel de god van deze aeon genoemd, de god (met een kleine ‘g‘) van dit wereldtijdperk. Hoewel hij dingen plaatst en beschikt en daarom god (=plaatser/beschikker) genoemd wordt, zegt Paulus:
1 Korinthe 8
5 Want zelfs indien er zogenaamde goden zijn, hetzij in de hemel, hetzij op de aarde – en er zijn vele goden en vele heren –
6 voor ons is er maar één God, de Vader, uit wie alle dingen zijn en tot wie wij zijn, en één Heer, Jezus Christus, door Wie alle dingen zijn, en wij door Hem.
7 Maar niet bij allen is deze kennis (..)
alle dingen
Er kunnen er wel zijn die goden genoemd worden, zoals satan genoemd wordt de god van deze aeon, maar als het gaat om degene die alles beschikt en ook de Beschikker is van die andere “goden”, dan is dat er Één, namelijk God, de Vader. In absolute zin is er één God.
Paulus zegt hier dat alle dingen uit God zijn. Alle dingen, alles dus! Dat betekent dat ook satan een schepsel van God is. Het is niet de enige plek waar Paulus dit verklaart:
Romeinen 11
36 Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen: Hem zij de heerlijkheid tot in de aeonen!
Net als in 1 Korinthe 8 zegt Paulus ook hier dat God niet alleen de oorsprong is van alles, alles is uit Hem, maar dat God ook de bestemming is van alles, alles is tot Hem. In 1 Kor.8:7 voegt hij eraan toe: maar niet bij allen is deze kennis. Dat lijkt me een understatement.
God een zondaar?
God is de Schepper van alles. Natuurlijk is Hij ook de Schepper van satan. Dat kan eigenlijk niemand ontkennen. Ook al geloof je de mythe dat satan eerst een goede engel was, die zondigde en daardoor een gevallen engel werd, dan geloof je óók dat God Hem geschapen heeft. En God zou Hem dan ook nog eens zo gemaakt hebben dat satan kon zondigen.
Welke visie je ook gelooft, is in de kern nog niet eens relevant. De vraag is: wist God toen Hij satan schiep wat Hij deed? Zo ja, dan heeft Hij het bewust gedaan en past het in Zijn plan. Zo niet, dan heeft God een misser gemaakt. Als je dat laatste gelooft, heb je God naar beneden getrokken tot het niveau van de mens, een zondaar (=doelmisser). Er staat dus nogal wat op het spel.