We hebben gezien wat het doel is van de gelijkenissen en over welke periode ze gaan. Ook hebben we gezien dat gelijkenissen niet bedoeld zijn om iets uit te leggen, maar dat ze bedoeld zijn om zaken te verbergen. Er zit een diepere betekenis in het verhaal, het is de uitbeelding van iets anders.
Meteen bij de eerste gelijkenis blijkt dat niet alleen de woorden van de Heer zinnebeeldig zijn, maar dat ook zijn handelen symbolisch is.
Mattheüs 13
1 Op die dag ging Jezus naar buiten, het huis uit, en Hij zat bij de zee.
demonstratief
Het optreden van de Heer is aanschouwelijk onderwijs. Dat blijkt later wel, omdat als de Heer uitlegt waarom Hij in gelijkenissen spreekt, Hij niet alleen zegt dat het is opdat zij ‘horende niet horen, noch begrijpen’, maar ook opdat zij ziende niet zien, dat is: het niet waarnemen (Matth.13:13-14). Zij zagen de Heer naar buiten gaan, het huis uit en zitten bij de zee. Maar zij zagen het niet werkelijk, ze begrepen niet waarom Jezus dit deed en wat de betekenis hiervan was.
naar buiten, het huis uit
De reactie op het ongeloof van de leidslieden van het Joodse volk, is dat de Heer Zich van hen afkeert. Het huis is een uitbeelding van het huis van Israël (o.a. Ex.16:31; Jes.5:7).
De zee is in de Schrift een type van de natiën: de volkeren zee (Ps.2:1; Opb.17:15). De Heer illustreert hier door Zijn handelen, dat het Koninkrijk van Israël zou worden weggenomen en aan een ander volk worden gegeven (Matth.21:43; Rom.10:19), dat wordt verzameld uit de natiën (Hand.15:14). Op het moment dat Hij dit doet, begint Hij dan ook te spreken in verborgenheden. Het Koninkrijk zou niet openbaar worden en voor Israël worden verborgen. Slechts aan gelovigen maakt de Heer deze dingen bekend.
welke zee?
Met de zee is nog iets bijzonders, want de zee, waar dit plaatsvond, is de zee van Galilea. Deze zee, of dit meer, heeft meerdere namen. Zo wordt het ook het meer van Tiberias genoemd en de zee van Gennesaret. Deze laatste is de Griekse benaming voor het Hebreeuwse kinneret Num.34:11; Joz.13:27), dat afgeleid is van kinor = harp. Gennesaret is het meer van de harp. Het heeft ook de vorm van een harp, zoals u in de afbeelding hieronder kunt zien.
Psalm 49 (HSV)
5 Ik zal mijn verborgenheden onthullen bij (de) harpspel.
De Herziene Statenvertaling heeft er hier harpspel van gemaakt, maar spel staat schuingedrukt en is toegevoegd. Als in de Tenach wordt voorzegd dat God verborgenheden zou onthullen bij de harp, is dit een verborgen verwijzing naar het spreken van de Heer in de geheimen van het Koninkrijk, waarmee Hij aanving bij de zee van Gennesaret.
2 En vele scharen werden tot Hem verzameld, zodat Hij in een schip instapte, om te zitten, en heel de schare stond op het strand.
vanaf de zee tot het land
Jezus stapt in een schip en spreekt vandaar de menigte toe. Hij spreekt vanaf de zee tot het land. Ook dit is zinnebeeldig voor de tijd waarin Israël terzijde staat. Het woord van God komt nu via de natiën (>de zee) tot het land (>Israël).
Een voorbeeld hiervan is Paulus, die zich enkele keren apostel van de natiën noemt (Rom.11:13; 1 Tim.2:7; 2 Tim.1:11). Dat wil zeggen dat hij een afgevaardigde is van de natiën, anders gezegd een heidense apostel. Paulus sprak als heiden tot Israël.
We weten van Paulus dat Hij een Israëliet was, uit de stam van Benjamin (Rom.11:1). Maar Paulus was ook een Romein en beriep zich op de keizer (Hand.25:11).
De Hebreeuwse Tenach, ons ‘oude testament’, is geschreven in het Hebreeuws, maar het ‘nieuwe testament’ in het Grieks. Ook dit is een vervulling van hoe God door ‘belachelijke lippen en andere talen’ tot het Joodse volk zou spreken (Jes.28:11; 1 Kor.14:21).
