De brief van de apostel Paulus aan Filemon is één van de persoonlijke brieven die hij schreef. De brief is net als de twee Timotheüs brieven en de brief aan Titus, niet (primair) gericht aan een ecclesia, maar aan een persoon. Al deze persoonlijke brieven zijn gericht aan medegelovigen, waar Paulus een nauwe band mee had. Timotheüs wordt overigens genoemd als medeschrijver van de brief aan Filemon en was blijkbaar bij hem toen hij de brief schreef (:1)
kortste brief van Paululs
De brief aan Filemon is de kortste brief van Paulus. Hij is ingedeeld in één hoofdstuk van 25 verzen en beslaat in de meeste bijbels slechts één bladzijde. Je bladert er dan ook letterlijk snel aan voorbij. Wellicht dat dit de reden is dat de brief betrekkelijk weinig aandacht krijgt in bijbelstudie en prediking.
bijlage bij Kolossenzen
De brief werpt veel licht op de verhoudingen die er waren in die tijd en zou gelezen kunnen worden als een bijlage bij de brief aan de Kolossenzen. De reden van het schrijven van de brief is dat deze Filemon een slaaf had, ene Onesimus, die was weggelopen (of weggestuurd?). Deze slaaf heeft op zijn reis vanuit Kolosse een ontmoeting met Paulus, die gevangen zit in Rome en wordt, doordat Paulus hem het evangelie vertelt, een gelovige (:10).
Onesimus
Onesimus, die blijkbaar voor zijn meester onnuttig was, is voor Paulus zeer bruikbaar geworden (:11). Toch stuurt hij hem terug naar Filemon, met het verzoek hem aan te nemen als een broeder (:12,16). Onesimus wordt samen met Tychikus naar Filemon gezonden en heeft de brief van Paulus aan Filemon bij zich, maar ook de Kolossenzen brief en een brief aan Laodicea (Kol.4:7-9 en 16).
Onesimus wordt ook in de Kolossenzen brief genoemd (4:9) en nog andere namen die in de brief van Filemon vermeld worden, vinden we ook in de Kolossenzen brief: Archippus (Filemon :1; Kol.4:17), Epafras (Filemon :23; Kol.1:7 en 4:12) en Marcus, Aristarchus en Lukas (Filemon :24; Kol.4:10,14).
in huis
De ecclesia in Kolosse kwam bij elkaar in het huis van Filemon (:2). Het is bijzonder hier kennis van te nemen, want ook elders in het nieuwe testament lezen we over ecclesia’s die samenkwamen bij iemand thuis (Rom.16:5; Kol.4:15). Blijkbaar werd het woord verkondigd, kwamen daar mensen op af die daardoor bij elkaar werden geroepen en dan was daar een ecclesia. Het ontstaan van een ecclesia was organisch en had niets met lidmaatschap, statuten of organisaties te maken.
onderwijs
De brief aan Filemon wordt over het algemeen niet gezien als een leerstellige brief. Er worden geen nieuwe dingen in geopenbaard. Maar elk Schriftwoord is door God geïnspireerd en nuttig voor onderwijzing (2 Tim.3:16). Daarnaast geeft de brief ons ook overdrachtelijk onderwijs. We zouden kijken naar de analogie van de slaaf Onesimus, die weggelopen is van zijn meester en de opstelling van Paulus in deze kwestie. Daarover later nog meer bij het bespreken van de brief, want in de volgende blogs wil ik de brief aan Filemon vers voor vers doornemen.